Lokalitet se nalazi u Beranselu, na oko 2 km sjeverozapadno od Berana. Arheološka istraživanja na ovom lokalitetu vršena su 1961. i 1975. godine. Otkrivena je kuća neolitskog tipa (sa pepelištem), i u njoj djelovi oruđa i pokućstva a sve je datovano u sredinu 4. milenijuma p.n.e. (oko 3.600. godine). Pronađen je i žrtvenik od pečene gline – svjedok neolitskog idolopoklonstva.

Stručna ekipa Polimskog muzeja izvršila je, krajem 2009. i početkom 2010. godine, istraživanja podova crkve Sv. Nikole, u Nikoljcu, predgrađu Bijelog Polja. Tom prilikom otkrivena je ktitorska grobnica i u njoj srebrni novčići iz doba Lazarevića i Brankovića, što svjedoči da je ova crkva starija nego što su do sada smatrali stručnjaci, vezujući njen nastanak za 16. vijek.

Gradac je brdo sa vrhom na nadmorskoj visini od skoro 1.000 mnv, u ataru sela Budimlja, na oko 3 km jugoistočno od Berana, na nevelikoj udaljenosti od lokalnog puta Berane – Polica.
Najprije su Budimljani donosili u Muzej materijale na koje su slučajno nailazili na padinama Graca, a prilikom arheoloških istraživanja obavljenih na ovom lokalitetu u toku 2007. godine, ustanovljeno je postojanje utvrđenja na samom vrhu brda, te i niza objekata unutar i izvan bedema. Utvrđenje je kružnog oblika sa dva paralelna zida debljine po 1,8 m. i zahvata površinu od 0,5 hektara.
Pronađeni predmeti ukazuju na kontinuitet življenja na ovom uzvišenju, još od bakarnog doba pa sve do vremena osmanske vladavine srpskim zemljama.

Uzvišenje Gradac, koje dominira selima Crnča, Ivanje i Raduliće u opštini Bijelo Polje, udaljeno je oko 15 km sjeveroistočno od Berana.
Na ovom lokalitetu stručna ekipa Polimskog muzeja vršila je sondažna arheološka istraživanja u toku 2008. godine i utvrđeno je da je na vrhu uzvišenja, u poznoantičkom periodu postojalo utvrđenje elipsoidnog oblika, na površini od 1 hektara.

Ostaci Hajdar-pašine džamije nalaze se u selu Radulići, u opštini Bijelo Polje, na oko 20 km sjeverno od Berana. Na ovom lokalitetu Polimski muzej je, 2008. godine, sproveo zaštitna arheološka istraživanja ostataka džamije radi formiranja dokumentacije neophodne kod zaštite spomenika kulture. Arhitektonske karakteristike upućuju da džamija potiče iz 18. vijeka.

Lokalitet u selu Petnjik, oko 2,5 km sjeveroistočno od centra Berana. Radi se o naselju sojeničkog tipa koje je djelimično sondažno ispitano 1975. godine, a pronađeni materijal datovan je u doba starijeg neolita.

Lokalitet se nalazi na 2 km istočno od Berana, južno od prigradskog naselja Donje Luge. Arheološka istraživanja na ovom lokalitetu vršena su 1990. godine, a otkriveni materijal datovan je u doba eneolita – bakarno i bronzano doba (2.500 – 1.200 godine p.n.e.).

Lokalitet se nalazi na oko 2 km zapadno od Berana, u istoimenom selu. Prilikom arheološkim sondažnim istraživanjima vršenim u toku šeste decenije 20. vijeka, ustanovljeno je da je na ovom lokalitetu postojalo rimsko utvrđenje (kastrum), sa nizom pratećih objekata.

U Crnči, u zaseoku Gornja Crnča, ispod uzvišenja Gradac, arheološkim istraživanjima obavljenim 2007. godine, otkriveni su ostaci crkve Sv. Jovana. Crkva se prvi put pominje u 13. vijeku, a opljačkali su je, i uništili, Turci prilikom osvajanja ovog područja 1455. godine. U 16. vijeku bila je obnovljena i, sudeći po nađenim djelovima fresaka – freskopisana, ali je, kasnije, opet bila sravnjena sa zemljom.

Sokolac je selo iznad Tomaševa, u opštini Bijelo Polje. Manastirski kompleks se nalazi na 1.200 mnv, a pominje se u 16. vijeku. Na ovom lokalitetu Polimski muzej je, 2007. godine, izvršio arheološka istraživanja ostataka crkve.
Istraživanje konaka i pratećih objekata u manastirskom kompleksu nije vršeno.

Ostaci manastirskog kompleksa Ćelije nalaze se na oko 10 km jugoistočno od Berana, u ataru sela Kaludra, neposredno uz lokalni put Berane – Kaludra.
Ekipa Polimskog muzeja vršila je ovdje 1991. godine arheološka istraživanja i otkrila ostatke zidova crkve Sv. Luke i manastirskih konaka. Na osnovu ostataka živopisa, utvrđeno je da je crkva bila freskopisana, ali do sada nije pouzdano utvrđeno vrijeme ni gradnje ni razorenja crkve i manastirskog kompleksa.

Manastir Đurđevi Stupovi – crkva Svetoga Georgija, zdužbina je župana Prvoslava, sina velikog župana Tihomira, najstarijeg brata Stefana Nemanje. Crkva je podignuta 1213. godine i u njoj je bilo sjedište Budimljanske episkopije koju je ustanovio Sveti Sava, četvrtu po redu poslije dobijanja autokefalnosti Srpske Crkve, 1219. godine. Zna se za imena osam episkopa i devet mitropolita budimljanskih. U 15. vijeku ova episkopija je uzdignuta na stepen mitropolije, a pošto su na svirep način umorili (živog odrali) mitropolita Pajsija (Kolašinović), 1654. godine, Osmanlije su zabranile izbor novog mitropolita te je arhijerejski tron u Đurđevim Stupovima ostao upražnjen u sljedeća tri i po vijeka.
Episkopija je, sada kao Budimljansko-nikšićka, obnovljena početkom ovog vijeka, i zahvata teritoriju dvanaest crnogorskih opština (52 % teritorije Crne Gore), u kojima živi 150.000 pravoslavnih stanovnika. Na praznik Marije Magdaline (4. avgust) 2002. godine, u episkopski tron u Đurđevim Stupovima, koji je 348 godina bio upražnjen, ustoličen je Preosvećeni episkop budimljansko-nikšićki G. Joanikije (Mićović).
U toku nekoliko minulih decenija, Polimski muzej je nekoliko puta vršio zaštitna arheološka istraživanja na ovom manastirskom kompleksu i izvodio konzervatorske radove na objektu crkve, pri čemu je jedan broj eksponata donešen u Muzej i privremeno smješten radi obrade i boljeg tretmana.

Ovaj manastirski kompleks se nalazi na oko 2 km sjeveroistočno od Berana, na početku Tifranske klisure, u ataru sela Budimlja. Još uvijek nije utvrđeno kada je ovaj manastirski kompleks sa crkvom Vavedenja Presvete Bogorodice podignut, ali se zna da je u dugom periodu bio veoma značajan kulturni centar: poznate su prepisivačka, slikarska, kao i monaška škola koje su ovdje postojale. Ovdje je nastao Svetotrojički zbornik, koji se čuva u manastiru Svete Trojice u Pljevljima (po čemu mu je i dat naziv); ovdje je episkop Teofil 1251-52 pisao Pogovor i Moračku krmčiju; mitropolit Gerasim 1574. – Minej, koji se čuva u Narodnoj biblioteci u Beogradu; jeromonah Danilo 1592. – Psaltir koji se nalazi u Beču; đakon Mihailo, 1602. – Molebnik, koji se čuva u biblioteci grofa Uvarova u Moskvi, kao i „Boženstveni apostol manastira Šudikove“. Veoma je značajan i Šudikovski pomenik. Ovdje je radila i slikarska škola čiji je najistaknutiji predstavnik pop Strahinja Budimljanin, najpoznatiji i najplodniji zograf iz zadnjih decenija 17. i prvih decenija 18. vijeka.
Turci su, u oktobru 1738. godine, do temelja uništili cio manastirski kompleks i on više nije obnavljan sve do početka 21. vijeka kada je, ktitorstvom g. Mila Đuraškovića, na temeljima stare, podignuta nova crkva i obnovljen jedan od konaka.
Još početkom 20. vijeka na ovom lokalitetu su započinjana istraživanja, ali su, zbog nestručnosti, bila zabranjivana, i ne mogu se nazvati – arheološka. Tek početkom ovog vijeka, Polimski muzej je, 2002. godine, obavio sistematska arheološka istraživanja manastirskog kompleksa, pri čemu su otkriveni ostaci crkve Vavedenja Presvete Bogorodice i kompleksa konaka. Pored materijala, u podu crkve otkriven je nadgrobni spomenik koji je datovan u 16. vijek.

Pećina koja se nalazi na oko 4 km istočno od Berana, u kanjonu Kaludarske rijeke, nedaleko od lokalnog puta Berane – Kaludra (selo). Pećina je, ranije, devastirana od strane lokalnih tragača za zlatom, a arheološkim istraživanjima obavljenim 1992-93. godine nađeni su fragmenti keramike i koštanih alatki koji su datovani u bakarno doba.

Lokalitet se nalazi na oko 20 km jugozapadno od Berana, nedaleko od lokalnog puta Andrijevica – Konjuhe, u selu Košutići, u opštini Andrijevica.
U toku 2005. i 2008. godine, vršena su, prvo sondažna, a potom sistematska arheološka istraživanja manastirskog kompleksa, poznatog kao Namastir. Otkriveni su ostaci male crkve 9,20 h 5,40 m, a pronađeni materijal ukazuje da je riječ o crkvi iz prednemanjićkog perioda, iz 10. ili 11. vijeka.

U selu Lubnice, na 8 km zapadno od Berana, na seoskom groblju, u toku 1999. godine obavljena su sistematska arheološka istraživanja prilikom kojih su otkriveni ostaci crkve Sv. Janje.
Na osnovu ostataka sokla i njegovog živopisa, vjeruje se da je crkva podignuta krajem 15. ili početkom 16. vijeka, i da je bila freskopisana.

Na seoskom groblju u Budimlji, na oko 3 km sjeveroistočno od Berana, stručna ekipa Polimskog muzeja je, u toku 1994. godine, arheološki istražila ostatke crkve čija pravougaona apsida ukazuje da potiče iz 12-13. vijeka. Ostaci zidova su konzervirani a pronađeni materijal smješten u Muzej.

Lokalitet se nalazi u kanjonu Radmanske rijeke, oko 25 km sjeveroistočno od Berana, u selu Radmanci, sada opština Petnjica. Riječ je o pećinskoj okapini dubokoj 15 metara u kojoj je pronađen materijal iz bakarnog doba.
Sa ulazne strane okapina je zaštićena bedemom visine 6 metara, podignutim u antičko doba. Na pripadnost ovog lokaliteta i antičkom periodu ukazuju i ostaci rimskog vodovoda koji se pruža duž Radmanske rijeke.
Lokalitet je arheološki sondažno istraživan 1990. godine.

Lokalitet je sjeveroistočno od Berana, udaljen 1,5 km od grada, u ataru sela Budimlja. Lokalitet je najvećim dijelom devastiran prilikom izgradnje, sada već bivše, Fabrike celuloze i papira, početkom šeste decenije 20. vijeka. U oštećenoj nekropoli ipak je sačuvan materijal koji svjedoči o životu na ovom području na prelazu iz bakarnog u gvozdeno doba.
Materijal sa ovog lokaliteta nalazili su i sami Budimljani i predavali ga Muzeju, a jedan dio je od njih i otkupljivan.

Lokalitet se nalazi u neposrednoj blizini Radmanske klisure, odnosno na izlazu iz kanjona Radmanske rijeke. Riječ je o platou na kom je bivalo sezonsko naselje. Sondažna i sistematska arheološka istraživanja na ovom lokalitetu vršena su u nekoliko kampanja 2007 – 2009. godine i otkriven veoma bogat materijal iz bakarnog doba.

Lokalitet se nalazi na 5 km južno od Berana, u selu Trepča, u neposrednoj blizini magistralnog puta Berane-Andrijevica-Plav. To je okapina u kojoj su devedesetih godina 20. vijeka vršena sondažna arheološka istraživanja i pronađeni ostaci kamenog oruđa i kameni odbici-mikrofiliti iz mezolita – srednjeg kamenog doba.

Lokalitet je u ataru sela Donja Ržanica, na oko 5 km istočno od Berana. Sondažno je arheološki istraživan 2008. godine pri čemu su otkriveni ostaci objekata i utvrđenja sa dva niza bedema koji zahvataju površinu od 1,5 hektara. Na osnovu nađenog arheološkog materijala može se reći da je na ovom lokalitetu čovjek kontinuirano živio od bakarnog i bronzanog doba, preko rimskog perioda, sve do srednjeg vijeka.