Na desetak kilometara jugoistočno od Berana, ispod planine Mokre, u manjem proširenju Kaludarke rijeke, nalazi se selo Kaludra. Bilo je skoro nepristupačno sve do izgradnje puta Berane – Kaludra, pedesetih godina dvadesetog vijeka.
Mnoštvo urušenog kamena i obrađene sige mještani su djelimično izravnjali a postavljanjem drvenog krsta formirali »kultno mjesto« oko kojeg se tradocionalno okupljao sabor o Lučindanu. I pored toga što se nisu uočavali tragovi zidova jasno je bilo da se radi o sakralnom objektu čiji oblik i veličina nijesmo mogli definisati.
Tokom septembra mjeseca 1991. godine, Polimski muzej u Beranama u saradnji sa Crkvenim odborom sela Kaludre, preduzima opsežna Sistematska arheološka istraživanja na lokalitetu Ćelije.
Manastirski kompleks »Ćelije« čine ostaci crkve sv. Luke i konaci, neposredno prizidani na zapadnoj strani, sa jasno izdvojenim građevinskim fazama. Prvobitno je podignuta jednobrodna crkva sa apsidom na istočnoj i istovremeno zidanom pripratom na zapadnoj strani. Ukupna dužina crkve je 11,06 a širina 4,40 metara. Unutrašnji prostor naosa (dužine 5 metara) je pilastrima podijeljen na tri nejednaka traveja od kojih su istočni i zapadni različitih dimenzija ( 1,40 i 0,40 m). Zapadni pilastri su produženi do zida ka priprati a njihova masa je razbijena izgradnjom pravougaonih niša, sjeverno i južno od ulaznih vrata. Niše su započete na 1,10 metara od nivoa poda i približno su istih dimenzija: 0,60 x 0,50 x 0,40m. Centralni travej je znatno širi i bio je nadvišen kupolom jer uglovi pilastara obrazuju pravilan kvadratni prostor dimenzija 2,00 x 2,00 metra. Skraćenjem zapadnog traveja kube je pomjereno ka ulazu u naos i nalazi se bliže središnjem dijelu ukupne dužine crkve. Na zapadnoj strani nalazi se priprata dužine 3 metra. Na ovaj način crkva je dobila skladnije spoljašnje proporcije.
Zidovi crkve širine 0,70 metara rađeni su, sa dva lica, od lomljenog pritesanog kamena slaganog u nepravilne redove i spajanog krečnim malterom sa krupnijim rječnim agregatom. U visinu, zidovi su sačuvani 1,60 na sjevernoj do 0,80 metara na južnoj strani crkve. U naos crkve se ulazilo na vrata širine 0,85 metara koja su nešto uža od vrata na zapadnoj strani priprate, čija je širina 0,95 metara. Vrata su rađena sa dovratnicima zidanim od sige i pritesanog kamena i na oboje su sačuvani pragovi rađeni od jednog komada, pravougaono klesanog, kamenog bloka.
Pod naosa i oltarskog prostora prekriven je opekom, dimenzija: 24 x 12 x 3 cm. U centralnom traveju, na dijagonalama prislonjenih pilastara, otkrivena je kvadratna ploča anvona (dimenzija 0,50 x 0,50 m) rađena od kamenog bloka peščara. Pod priprate je bio prekriven kamenim pločama koje su ranije uklonjene pa je na većem dijelu otkriven naboj od crvenkaste smonice na kojoj su nađeni fragmenti živopisa. Oltarni prostor , od preostalog dijela naosa, bio je odvojen ikonostasom, postvljenim na pravcu istočnih pilastara, sa osnovom rađenom od pritesanih blokova sige otkrivenim u nivou poda.
Oltarska apsida je spolja i iznutra polukružna i relativno plitka a u njenoj osi nalaze se ostaci oltarskog stola, dimenzija 0,80 x 0,70 m, očuvanog u visinu od 0,90m. Oltarski sto je zidan od kamena i tesane sige sa osmougaonom jamom u centralnom dijelu koja je služila za postavljanje svetih mošti. Spoljašnje strane su mu malterisane i oslikane crvenom i crnom bojom.
Crkva je bila zasvedena podužnim poluobličastim svodom rađenim od klinasto obrađenih blokova sige na kojim su nađeni fragmenti živopisa. Od istog materijala je rađena i kupola crkve.
U drugoj fazi dogradnje, izbijanjem prostora između prislonjenih pilastara, pod kubetom, dozidani su pevnički prostori i proskomidija a crkva proširena na 7,47m. Iz sjevernog pevničkog prostora, na vrata širine 0,60 metara, ulazilo se u proskomidiju i oltarni prostor. Za čuvanje sakralnih predmeta, u zidovima proskomidije, ugrađene su dvije niše, pravougaona na sjevernom i polukružn na istočnom zidu. Podovi u pevnicama i proskomidiji rađeni su od nepravilnih kamenih ploča postavljenih u nivou sa podom naosa. U južnom pevničkom prostoru otkriven je veći fragment živopisa, tačnije sokla, sa predstavom palmeta u crnoj boji. Nešto fragmenata živopisa očuvano je na zidu đakonikona. U sloju krečnog maltera (debljine 0,10 do 0,15m) koji se nalazio neposredno nad podom naosa, nađeno je mnoštvo fragmenata fresko dekoracije od kojih su veći pažljivo podizani i izdvajani. Istovremeno ili nešto kasnije, duž spoljašnjeg lica zida priprate (lijevo i desno od ulaza), ozidana je kamena klupa trema,široka 0,50 m, s tim što je sjeverno od vrata formirano posebno sjedište. Ovo sjedište flankiraju fino obrađeni blokovi sige koji su ujedno i oslonci za ruke.
U poslednjoj građevinskoj fazi od sjeverozapadnog ugla crkve, ka zapadu, izgrađeni su prizemni djelovi konaka u dužini od 14,70 metara. Širina otkrivenih prostorija je 3,5 metara pa se sa sigurnošću može pretpostaviti da se radi o djelimično ukopanim prizemnim prostorijama nad kojim je postojao sprat rađen od lakših materijala, tzv. »bondručne« konstrukcije. U prilog spratnosti konaka ide i nalaz mnoštva gvozdenih klinova, nađenih u nivou podova prizemnih prostorija, i velika koncentracija gari i ugljenisanog drveta. Konaci su sjevernim, podužnim, dijelom ukopani u kosinu brda pa je očigledno da je spratni bio riješen poput sjevernog konaka manastira Šudikova.[1] Nažalost, probijanjem trase puta ovi djelovi konaka su oštećeni. Prizemni djelovi konaka rađeni su od krupnijeg pritesanog kamena slaganog u nepravilne redove spojene krečim malterom. Zidovi su različitih širina koja varira od 0,50 do 0,65 m. Idući od crkve ka zapadu otkrivene su tri prostorije obeležene arapskim brojevima.
Ćirilički natpis na ostacima oltarskog stuba nastao krajem XIV i početkom XV vijeka.
Tekst glasi:
Dionisije, koji u svetu crkvu sa bratijom,
o Hriste, učinih opštežitije (konak). Ko bi ga srušio
neka je proklet od gospoda Boga i ovih svetih, amin
Pri arheološkim istraživanjima u naosu crkve nađeni su fragmenti lonaca sa jednom širokom trakastom drškom ukrašena zarezima izvedenim ubadanjem oštrim predmetom. Nađen je i jedan manji nož sa polumesečastom oštricom i tordiranom drškom. Iznenađuje jako mali broj fragmenata kuhinjske i trpezne keramike otkrivene u prizemnim prostorijama konaka. Osim jednog fragmentovanog lonca na čijem se dnu nalazi plastična predstava krsta u krugu, nađeno je nešto fragmentima crepulja i kuhinjskih lonaca grube fakture.
