Interesovanje za prošlost i njene ostatke stalna je pratilja ljudskog duha. Iz toga se razvio veliki broj nauka i naučnih disciplina, te i mnoge djelatnosti koje su s njima u vezi, neposredno ili posredno. Stepen razvijenosti i jednih i drugih, spada u mjerila civilizacijskih dostignuća. Jedna od tih djelatnosti je i – muzejska.

Naučna interesovanja za starine, nijesu mimoišla ni prostor Gornjeg Polimlja, a arheološka istraživanja koja su do sada obavljena dala su veoma dragocjene rezultate.

Iako je, u ranijem periodu, bilo pokušaja da se neki od lokaliteta arheološki ispitaju, sve je, ipak, bilo na nivou amaterizma i nanosilo više štete nego koristi, pa su takvi pokušaji morali biti i zabranjivani. Stručni rad na istraživanju dublje prošlosti na području Gornjeg Polimlja započet je tek u drugoj polovini 20. vijeka. Iskopavanja su, do sada, obavljana na lokalitetima: Trebački krš, Kremenštica, Beran-krš, Lužac, Budimlja, Lisijevo Polje, Rudeš, Šudikova, Ćelije, Namastir i dr.

Još nije pronađen materijal koji bi svjedočio o ljudskom postojanju na području Gornjeg Polimlja u doba paleolita – do 10.000 godina p.n.e., ali je nesumnjivo da je ono bilo naseljeno u doba mezolita (9.000 – 6.000 godina p.n.e.). O tome svjedoče materijalni ostaci nađeni prilikom arheoloških istraživanja koja su na ovom području, pored ostalih, vršili: Ante Mišura, Dragoslav Srejović, Čedomir Marković, Aleksandrina Cermanović, Predrag Lutovac i dr. i koji se čuvaju u Polimskom muzeju.

Osnovni zadatak Polimskog muzeja, kao, uostalom, i svakog drugog muzeja, je da prikuplja, čuva, naučno-muzeološki obrađuje i izlaže muzejske predmete. Na osnovu predmeta kojima raspolaže, Polimski muzej teži da prikaže istoriju Gornjeg Polimlja – hronološki, teritorijalno i tematski. U kojoj mjeri je u tome uspijavao, i u kojoj mjeri će uspijevati, zavisi od njegovih stručnih potencijala, kao i od obezbijeđenosti prostornih, materijalnih i drugih uslova.

Polimski muzej osnovan je 1955. godine, kao regionalni muzej, odlukom Narodnog odbora za Srez beranski (tadašnje opštine: Ivangrad, Andrijevica, Plav i Rožaje), i bio je smješten u zgradi prve svjetovne škole u ovom kraju, koja se nalazi kod manastira Đurđevi Stupovi, i koja je rekonstruisana i adaptirana za novu namjenu.

Tada je počelo intenzivnije i sistematičnije sakupljanje etnomaterijala, kao i arheološka istraživanja lokaliteta iz doba neolita.

Zemljotresom koji se dogodio Crnoj Gori, u aprilu 1979. godine, zgrada Muzeja je znatno oštećena. Radovi na njenoj sanaciji i, ujedno, namjenskoj rekonstrukciji, trajali su nešto duže od decenije, pa je Muzej, sa novom postavkom eksponata, otvoren 21. jula 1992. godine.

U toj zgradi Muzej je bio svega četiri godine, jer je, u međuvremenu, zgrada vraćena Srpskoj Pravoslavnoj Crkvi, i sada je u njoj Dvor Preosvećenog episkopa budimljansko-nikšićkog i kelije za bratiju manastira Đurđevi Stupovi.

Muzej je, 1996. godine, preseljen u zgradu Doma trezvenosti, u centru Berana, koja je iz osnova rekonstruisana, dijelom za potrebe Muzeja, a dijelom za druge namjene.

Zgrada Doma trezvenosti, zadužbina je kralja Aleksandra I Karađorđevića, kralja Oslobodioca i Ujedinitelja, i jedan je od kraljevskih poklona ovom kraju koje je Njegovo Veličanstvo učinio prilikom posjete Crnoj Gori, 1925. godine, kada je prošao i kroz Vasojeviće – kolijevku dinastičke loze Karađorđevića.

Zgrada je, prvobitno, podignuta za potrebe Trezvene mladeži i Sokolskog društva, i postala je centar kulturnih zbivanja u Beranama: u njoj su organizovane razne priredbe, maskenbali, koncerti, prve pozorišne predstave… U prvoj godini Drugog svjetskog rata, poslije Trinaestojulskog ustanka i oslobođenja Berana od italijanskog okupatora, u ovoj zgradi je održana Skupština narodnih predstavnika svih opština Sreza beranskog i izabran Odbor narodnog oslobođenja za Srez beranski – prvi organ narodne vlasti u okupiranoj Evropi.

Poslije rata zgrada je služila za razne društvene potrebe, ali je, zbog lošeg održavanja, bila i veoma oronula. U građevinskom smislu zgrada je kvalitetno rekonstruisana, ali je, zbog Gradske biblioteke i sale za sastanke, koje su u njoj, muzejski prostor, nažalost, skučen, zbog čega je izložen samo mali dio bogate zbirke koju Muzej posjeduje, a u njoj ima materijala i sa područja opština Andrijevica i Bijelo Polje.
Ukupni materijal, koji čini oko 10.000 muzejskih predmeta, podijeljen je u nekoliko zbirki:

• Arheološka
• Istorijska
• Etnološka
• Heraldička
• Zbirka oružja

Iz ovih zbirki, reprezentativni eksponati izloženi su po istoimenim muzejskim odjeljenjima, u četrdesetak vitrina.